Concreet kunst kijken: een interview met auteurs Jobbe Holtes en Yotka Kroeze

Een boek schrijven over kunstonderwijs: Yotka Kroeze (32) en Jobbe Holtes (35) deden het. De zelfbenoemde Jut en Jul schreven Voorbij de kunst, waarin de noodzaak van kijkonderwijs wordt aangekaart. Hoe kan onderwijs verrijkt worden met kunst? En hoe kunnen leerkrachten bepaalde kunstgerelateerde leermethoden concreet toepassen in de klas? Jobbe en Yotka hebben beiden een achtergrond in zowel kunst als lesgeven. Ze onderzochten het en besloten er een boek over te schrijven. Maar hoe is dit idee zo tot stand gekomen? En hoe schrijf je samen een boek? Palmslag interviewde de twee en heeft voor jou de antwoorden!

Kunst en onderwijs: hoe kwamen jullie tot die combinatie?

Yotka: Ik heb een achtergrond in theater als theatervormgever. Later deed ik de verkorte docentenopleiding Beeldende Kunst en Vormgeving, waarmee ik voor de klas kwam te staan. Toch was dit het nog niet, ik wilde ondernemen. Doordat ik veel kunstenaars in mijn omgeving heb én ik in het onderwijs zat, zag ik een kans om te kunnen ondernemen: ik kon de brug slaan tussen de docenten en kunstenaars. Toen ik vervolgens Jobbe tegenkwam, kreeg OneDayArtist meer verdieping en visie.
Jobbe: Vrij zijn, dat wil ik. In kunst kan dat. Ik voel een drang om het nastreven van vrijheid ook bij anderen te stimuleren. Je creatieve gang gaan en ondertussen een steentje bijdragen aan de maatschappij, dat is mijn doel. Samen met Yotka heb ik daarom OneDayArtist opgericht, het initiatief waarmee we kunstenaars en educatie samenbrengen door middel van kunstworkshops- en projecten.

Wanneer dachten jullie: kunst in het onderwijs, daar moeten we een boek over schrijven?

Beiden: Op dag één al! We wilden toen al een methode ontwikkelen om onze ideeën over kunstonderwijs concreet te maken. Uiteindelijk is het boek uit onze cursus ‘Anders Kijken Naar Kunst’ gerold: we schreven een handleiding voor bij onze cursus. Toen deze handleiding er lag, bedachten we dat we er ook een boek van konden maken. Hoe kunnen we kunst onder de aandacht brengen, welke rol heeft het? Hoe kun je met jongeren over kunst praten? Ons boek is er om daar antwoord op te geven en het is een middel om blikken te verruimen.

Wat betekent kunstonderwijs voor jullie?

Jobbe: Ik ben er vanzelf in beland, haha. Ik ben per ongeluk les gaan geven. Eerst in waterskiën, daarna in grafisch vormgeven en tekenen. Uiteindelijk voel ik me geen docent, maar kunst is voor mij heel belangrijk. De maatschappij verandert en je merkt dat mensen daar moeite mee hebben. Met kunst kijken neem je de tijd om tot rust te komen en dingen tot je te nemen. Eigenlijk is het zoiets als yoga, je vergeet de tijd.
Yotka: Ik heb een half jaar op Academie Minerva lesgegeven. Veel studenten voelen zich overspannen door alle druk en deadlines. Het is goed om niet alleen maar naar deadlines te kijken, maar tot nieuwe ideeën te komen door middel van kunst: kunst is echt nodig. Jobbe is wat dat betreft de filosoof en ik de wereldverbeteraar.

Hoe ging het schrijfproces en de samenwerking?

Yotka: Met horten en stoten. Sommige onderdelen gingen goed en waren leuk, zoals over jongeren schrijven. We hebben methodes moeten vinden om samen te kunnen werken. We hebben het schrijven van de hoofdstukken onderling verdeeld en het werk van de ander daarna ook nagelezen en voorzien van commentaar.
Jobbe: Yotka is goed in theorie samenvatten, ik kom tot de essentie. Ook ons taalgebruik verschilt. Waar Yotka schrijftaal gebruikt, schrijf ik het liefst in spreektaal. We hebben elkaar uitgedaagd in het schrijfproces, maar de discussies horen erbij. We gingen samen voor het beste, dat gaat niet altijd aardig.

Waar zijn jullie het meest trost op ten opzichte van het boek?

Jobbe: Dat ‘ie er ligt, haha! En de kleur. Ik ben vooral trots op het feit dat het hele boek door onszelf gemaakt is. De vormgeving heb ik verzorgd, de foto’s heeft Yotka gemaakt.
Yotka: Het boek is het verlengstuk van ons eigen werk geworden. Ook ben ik trots op het feit dat het ons samen representeert.

Wat ligt er op je nachtkastje?

Jobbe: Alle verhalen van Roald Dahl, ik hou van de zwartgalligheid die erin zit.
Yotka: Tachtig van Jaap Scholten. We houden blijkbaar van dood, haha!

Zouden jullie nog een boek willen schrijven?

Yotka: Ik zou graag nog een kinderboek willen maken. Er is geen ambitie om weer over kunst te schrijven. Wel wil ik nog een vertaalslag maken van Voorbij de kunst voor in bijvoorbeeld musea. Een interactief onderdeel van onze cursus, als een manier om over kunst te praten.
Jobbe: Ik zie mezelf niet als schrijver. Voorbij de kunst is een betoog, het moest er komen.

Jobbe en Yotka zijn samen OneDayArtist. Benieuwd naar hun boek Voorbij de kunst? Lees hier meer!